Paddenstoelen

Oesterzwam. Foto: Groene Takken

Oesterzwam. Foto: Groene Takken

Paddenstoelen


In de herfst zijn paddenstoelen overal te vinden.
Sommige zijn piepklein, anderen hebben de maat van een voetbal. Je kunt ze tussen grasstengels vinden maar ook heel hoog in een boom. Je kunt ze ruiken, er in knijpen, proeven en bewonderen.
Ze zijn gekleed in wonderbaarlijk kleuren: parelwit, fel rood en groen met vliegen. Ze zijn natuurlijke kunstobjecten met opmerkelijke vormen zoals een parasol of tafellamp.
Bij sommige mensen roepen ze een gevoel van verbondenheid met de aarde op en andere mensen ervaren ze als vervelend en eng.


Paddenstoelen zijn eigenlijk het vruchtlichaam van een schimmel. Een vruchtlichaam is te vergelijken met een bloem van een plant.
De functie van een vruchtlichaam is om sporen te produceren. De samensmelting van een paar sporen zorgt uiteindelijk voor een nieuwe schimmel.
Schimmels zijn geen planten want ze kunnen geen suikers maken, maar de suikers zijn wel nodig als energiebron. Suikers worden gehaald uit organisch materiaal en schimmels zijn gespecialiseerd in het afbreken van celwanden om aan de suikers te komen.

Schimmels zijn overal en elke schimmelsoort heeft een voorkeur voor een bepaalde voedselbron”. Een vochtige omgeving is in eerste instantie niet nodig maar zolang externe factoren zoals temperatuur en luchtvochtigheid constant blijven zal een schimmel geen reden ervaren om te beginnen met voortplanten. Elke schimmel heeft een signaal nodig om in actie te komen. Een plotseling verandering van temperatuur is genoeg om een schimmel te activeren en vocht is nodig om de celwanden van de paddenstoel te laten groeien.
Eigenlijk zijn paddenstoelen bijna de hele jaar rond te vinden maar de meeste paddenstoelen verschijnen in het najaar omdat de overgang van zomerweer (warm en droog) naar herfstweer (koude buien) heel groot is… en daar houden schimmels niet van!

Drie groepen schimmels

In het algemeen zijn er drie groepen schimmels: parasieten, saprofyten en mycorrhizas.
Parasieten zijn hele sterke schimmels die in staat zijn om het natuurlijke afweersysteem van een gezonde levende plant binnen te dringen, de plant ziek” te maken en uiteindelijk te doden.
Saprofyten (opruimers) zijn schimmels die gespecialiseerd zijn in het afbreken van dood organisch materiaal.

Mycorrhizas zijn schimmels die samenwerken met een plant. Deze schimmels zijn verbonden met een wortelsysteem en zorgen bij de plant voor extra opnamecapaciteit van water en nutriënten. Ze zorgen ook voor een extra defensiemechanisme tegen andere vijandige schimmels. In ruil hiervoor krijgen de schimmels de suikers die ze nodig hebben om te kunnen groeien.

Schimmels zijn onmisbaar in de tuin, in het bos en in alle ecosystemen. Zij vormen een gigantisch ondergronds netwerk dat als een soort goederenspoorlijn functioneert. Grondstoffen worden opgeslagen en vervoerd. Na de dood van een schimmel komen de grondstoffen vrij als voedsel voor andere bodemorganismen en ontstaan talloze micro luchtkanalen. Samen met bacteriën en andere bodemorganismen vormen schimmels een levende en essentiële basis voor de groei van bovengrondse gewassen. Zonder die gewassen kunnen mensen en dieren niet bestaan.

Een paddenstoel in de tuin? Bekijk hem, bewonder hem en …laat hem staan!

Pip Gilmore
Groene Takken