Oogsten

Landplanten

Eind september. De meeste gewassen zijn weer van het land. De afgelopen maand kon iedereen de rooimachines en combines zien rijden. Altijd een spel met de natuur: is het al rijp of moeten we nog even wachten? Is het land droog genoeg om er op te kunnen? Is het nat genoeg om te bewerken? Dit jaar ging het mis bij mijn buren. Door de langere natte periode aan het eind van het seizoen waren de capucijners niet afgerijpt, maar gekiemd in de peul. Letterlijk niets aan te doen. De gehele oogst was mislukt en het gewas is afgemaaid.

Zelf teel ik zogenaamde landplanten. Vaste planten voor in de tuin, die na een korte opkweek periode buiten in de volle grond worden geplant om tot wasdom te komen.
De meeste tuinplanten worden in potjes opgekweekt. Het voordeel hiervan is dat de teelt beter onder controle te houden is. De vochthuishouding kan beter worden beïnvloed, net als de voeding en het licht. Daarnaast is het minder arbeidsintensief. Nadeel van deze manier is dat de planten in potgrond groeien. Potgrond bestaat voor een aanzienlijk deel uit veen, een grondstof waarvan we het gebruik tot een minimum zouden moeten beperken. En meestal zijn potplanten kleiner en minder weerbaar.

Het oogsten van landplanten is niet eenvoudig. Om de plant zo min mogelijk schade tot te brengen moet worden gewacht tot de plant in rust is. De bladeren zijn dan afgestorven en de plant heeft haar energie opgeslagen in de wortel of knol. Dit is het moment om een plant te verplaatsen of te delen. Over het algemeen start deze periode begin november. Het beste is als er wat nachtvorst is geweest om de groei echt stil te leggen. Het rooien kan tot de eerste groei weer start, in het voorjaar.

Een relatief lange periode dus, in tegenstelling tot de kapucijners van mijn buren, die precies op het juiste moment geoogst moeten worden. Maar wel een periode waarin het oogsten veel beperkingen kent. De bodem moet in de juiste conditie zijn om de oogst goed te laten verlopen. De planten worden immers met wortel en al uit de grond gehaald, niet om te consumeren, maar om elders verder te groeien. De kluit moet dan ook in tact blijven, zonder dat er teveel aarde van het land wordt meegenomen. Niet te nat dus, want dan kleeft de grond teveel. Hetzelfde geldt voor vorst. Weliswaar een ideaal moment om het land op te gaan omdat de bodem minder wordt belast, maar de bodem is te hard om te oogsten en zelfs bij lichte vorst is er het risico dat de wortels afbreken.

Gelukkig zijn planten sterk en kunnen ze in hun rustperiode veel hebben. Bewaard bij de juiste temperatuur en luchtvochtigheid kunnen ze maanden buiten de grond overleven om in het voorjaar op hun nieuwe plek weer uit te lopen.
Gebruik deze periode dan ook om de vaste planten in de tuin te herschikken. Dit is het moment om te verplaatsen, om planten te delen en elders uit te planten. Een leuke manier om planten uit te wisselen met anderen en zo de soortenrijkdom in de eigen tuin te vergroten.

Tekst en foto’s: Alies Fernhout
De Tuinakker