Met een omweg terug in de tuinen

Tekst en foto’s: Pieter Jansma – Studio Habitats

Opgroeiend in een tuinbedrijf in een boerendorp was ik veel buiten te vinden. Ik maakte tuinen met mijn vader en hield ‘expedities’ door bos, weiland en moeras. Mijn wereld bestond uit bomen, planten, zand, steen en water en alle gereedschappen die je daarbij kon gebruiken.

Hoewel ik in een hoveniersbedrijf ben opgegroeid, had ik lange tijd niet echt de behoefte om daar mijn werk van te maken, laat staan het bedrijf over te nemen. De wereld had immers nog zoveel anders te bieden. Desalniettemin was deze achtergrond wel ideaal om in vakanties snel een leuk baantje te hebben, zeker nadat ik ook een opleiding bos- en natuurbeheer had gedaan. Zo kwam ik bij uiteenlopende hoveniersbedrijven terecht en pikte ik overal wat mee. Uiteindelijk ging ik Chinees studeren; ik wilde de wereld vanuit een andere cultuur leren kennen. Die vanzelfsprekende verbinding met landschap en tuinen bleek toen helemaal niet zo normaal. Daar kwam ik achter toen een studiegenoot mij eens belde met de vraag hoe ze een conifeer moest planten. Ik was tamelijk geschokt, maar het zette me ook aan het denken.

Binnen mijn studie hield ik me veel bezig met Chinese filosofie en de relatie tussen mens en natuur. En waar komt dat nou mooier tot uiting dan in de tuin?

Rotspartij in ‘The Surging Waves Pavilion’ in Suzhou, China. De basis van deze tuin stamt uit 1044, maar de tuin is later enkele keren gerestaureerd

Veel Chinese tuinen zijn namelijk representaties van de wilde natuur. Dat verklaart ook de vele rots- en waterpartijen die er in te vinden zijn. De tuinen zijn als het ware verkleinde versies van de echte natuur; althans qua beeld, want de ecologische waarde is vaak wel beperkt. In de meeste Chinese tuinen is ook veel ruimte voor de mensen gereserveerd. Dat zie je terug in de vele gebouwen. Op zich is dat ook logisch, de tuin was het centrum van veel sociale activiteiten; schilderen, thee drinken, theater en spelletjes spelen, het schrijven van poëzie en drinkgelagen. De tuin was een plek waar je de drukte van de stad buiten de tuinmuren liet en waar je je in de bergen kon wanen.

Gathering at the Orchard Pavilion, een schilderij uit 1483 van een evenement uit de vierde eeuw na Christus. Dit is een scene met een drinkspel waarbij kopjes rijstwijn op een blad in de waterloop langsdrijven, als een kopje stopt moet de dichtstbijzijnde persoon die leegdrinken en een gedicht schrijven

Eén vraag hield me tijdens mijn studie steeds bezig: wat waren nou eigenlijk de verschillen en overeenkomsten tussen Chinese en Japanse tuinen? Japanse tuinen zijn namelijk grotendeels beïnvloed door Chinese tuinen, maar hebben zich uiteindelijk heel anders doorontwikkeld. Van de Chinese en Japanse tuinen die ik de afgelopen jaren met mijn (Japanse) vrouw heb bezocht, heb ik veel geleerd qua technieken en ontwerp. Inmiddels heb ik ook steeds meer overzicht in de tuinontwikkelingen in China en Japan, de vraag blijft me fascineren.

Tenryu Ji, Kyoto, Japan. Dit is een tuin van rond 1340, de tuin is gebaseerd op Chinese technieken

Toen ik het bedrijf van mijn ouders overnam had ik een redelijk duidelijk beeld van hoe ik tuinen wilde maken. Het vergroten van de ecologische waarde was de basis, maar qua ontwerp wilde ik ook graag de benaderingen uit China en Japan in de praktijk brengen. Op ons terrein heb ik nu een ontwerpstudio en mijn vrouw een Japanse acupunctuurpraktijk. Langzamerhand creëren we hier een natuurrijke, zelfvoorzienende plek waar wij en onze klanten de tuin kunnen ervaren, met een knipoog naar het oosten.

Pieter Jansma – Studio Habitats

2 gedachten over “Met een omweg terug in de tuinen”

  1. Wat zou ik het fijn vinden nog eens wat meer te horen over de filosofie, de vormgeving en het gebruik van Chinese en Japanse tuinen. Misschien/wellicht iets om een meerdaags thema aan te wijden?
    Ik laat me graag door je meenemen Pieter, langs mooie voorbeeld tuinen. Vergezeld van jouw kennis en met alle deelnemers in een goed gesprek. Daar word ik blij van ☺️ 🙏
    Ik wil je graag helpen met het organiseren daarvan.
    hartelijke groeten en dank voor je mooie verhaal,
    Marleen

    Beantwoorden

Plaats een reactie