Herfstbladeren

De komst van de herfst betekent het einde van de zomer, van warme dagen en lekker lang licht. Nu, ruim een maand later is dat helemaal niet meer zo erg. De lucht lijkt frisser te ruiken en de prachtige herfstkleuren van bomen zijn soms adembenemend mooi.

Zodra de dagen korten en de temperaturen dalen, beginnen bomen zich voor te bereiden op de winter. Bladverliezende bomen en heesters onttrekken allerlei bruikbare stoffen uit het blad en slaan ze op in stam, takken en wortels. Het bladgroen (chlorofyl) wordt niet meer aangemaakt. Chlorofyl zorgt ervoor dat planten er groen uitzien en het zet zonlicht en koolzuur om in suikers en zuurstof.

Doordat er geen bladgroen meer aangemaakt wordt krijgen andere kleurstoffen, die al in het blad aanwezig zijn, de kans zich te laten zien: geel, oranje en rood. Als er veel caroteen en xanthofyl kleurstoffen in het blad aanwezig zijn kleuren de bladeren geel en oranje. De kleurstofgroep anthocyanen zorgt voor de rode verkleuring van bladeren.

Op de grens van bladsteel en tak ontstaat een steeds dikker wordende kurklaag. Hierdoor verloopt het transport van voedingsstoffen van het blad naar de stam en vanuit de stam naar het blad steeds moeizamer. Om uiteindelijk helemaal te stoppen. En als er dan helemaal niets meer door kan… verliest de boom zijn bladeren.

De voedingsstoffen uit het blad dat op de grond valt, komen weer ten goede aan het bodemleven en de schimmels en uiteindelijk de boom. Het blad wordt door de bodemorganismen omgezet naar organische stof dat de voedingsbodem is voor schimmels en andere organismen die belangrijk zijn voor de opname van voedsel door bomen. Zo is het cirkeltje weer rond. Bomen die geen organische stof kunnen opnemen krijgen het op de lange termijn steeds moeilijker.

Organische stof in de bodem is ook heel belangrijk voor de vochtbalans. Deze zorgt ervoor dat water gemakkelijker in de bodem kan infiltreren en vastgehouden wordt. Organisch materiaal en wortels van planten (bomen) zorgen samen voor een gezonde bodem en kunnen daarmee waterproblemen (te nat én te droog) helpen oplossen. Het is dus belangrijk om blad onder bomen te laten liggen.

Moniek de Bakker, Tuin van de Buren

Margo van Beem, Vis à Vis Ontwerpers