Bodem

Gezonde bodem is de basis

Misschien weten we meer over het universum dan over het bodemleven onder onze voeten. Wie zich daarin verdiept raakt onder de indruk van de complexiteit en het belang van dit ecosysteem. In de bodem wordt afval omgezet in voedingsstoffen voor nieuw leven. De juiste bacteriën en schimmels in de bodem maken planten weerbaar tegen allerlei plagen. Daarvoor is een goed bodemvoedselweb noodzakelijk: het geheel van bodemdiertjes en micro-organismen dat in een gezonde bodem de stabiele basis vormt. 

Gebruik van kunstmest of bestrijdingsmiddelen vernietigt dit systeem. Ook al te rigoureuze grondbewerking zoals spitten, frezen en ploegen is een aanslag op het bodemleven. Gelukkig zijn er methoden om het bodemvoedselweb juist gezond te maken. Je kunt goede, levende compost aanbrengen of actieve micro-organismen toevoegen in de vorm van korrels of thee. En vooral de natuurlijke bodemprocessen niet verstoren, plantenresten en blad rustig laten verteren, de bodem bedekt houden.

Het bodemleven

In de bodem is, normaal gesproken, een breed scala aan bodemleven aanwezig. De meest voorkomende organismen die we met het blote oog kunnen waarnemen zijn regenwormen, aaltjes, springstaarten, mijten en duizendpoten. Heel veel micro-organismen, zoals bacteriën, actinomyceten (symbiotische bacteriën met een aantal schimmelachtige kenmerken), mycorrhiza (symbiose tussen schimmels en plantenwortel) en protozoën (ééncelligen) zijn voor ons niet zichtbaar. Ieder organisme heeft zijn eigen ‘taak’ in de bodem en samen zorgen ze voor de bodemstructuur. Ze veroorzaken holtes voor het noodzakelijke zuurstof en zorgen voor de afbraak van dood organisch materiaal.

Lees meer over het bodemleven

Bemesting voor gezonde groei

compost

Planten moeten op het juiste tijdstip over voldoende voedingsstoffen kunnen beschikken. Daarbij is het belangrijk, dat deze stoffen in de goede verhouding opgenomen kunnen worden. Wanneer voedingsstoffen onvoldoende beschikbaar zijn, kunnen door een bemesting de tekorten aangevuld worden.

Lees meer over bemesting voor gezonde groei

Regenwormen

De plantengroei stagneert als de bodemstructuur slecht is. Dit wordt veroorzaakt door een slechte doorlaatbaarheid en te geringe zuurstoftoevoer waardoor planten te weinig zuurstof kunnen opnemen.
Om dit op te lossen kunnen we de grond bewerken, compost uitstrooien en wormen toevoegen. Zo kunnen we het bodemecosysteem weer op gang brengen. Door de gangen die regenwormen graven wordt de grond losser en komt de kruimelige structuur van de bodem terug. Hierdoor komt er weer zuurstof in de bodem. De grond krijgt haar natuurlijke veerkracht terug.

Lees meer over regenwormen

Structuurverbetering bodem

In het algemeen kunnen we stellen dat structuurverbetering van de bodem in de meeste gevallen noodzakelijk is om een gezonde plantengroei te krijgen.
Bij de aanleg van een tuin is het vaak de gewoonte om de bodemstructuur met hulp van mechanische bewerking (ploegen, spitten, frezen) te verbeteren. Naast deze mechanische bewerking zijn er verschillende mogelijkheden om de structuur duurzaam te verbeteren en in balans te brengen. Dit doen we met behulp van toevoeging van mineralen en/of het enten met micro-organismen. Dit is per bodemtype verschillend.

Lees meer over structuurverbetering bodem

Verschralen van de bodem

Waarom gaan we verschralen? Het begrip verschralen wordt vaak genoemd als natuurlijk beheer van een gebied ter sprake komt of als we een bloemenweide willen ontwikkelen.

Door het bemesten is de bodem in de loop van de tijd vaak te rijk geworden aan voedingsstoffen. Snelgroeiende vegetatie, zoals grassen, ridderzuring en distels, hebben baat bij een teveel aan voedingstoffen en gaan andere soorten overheersen. De langzaam groeiende soorten en de soorten die juist leven bij een subtiel evenwicht tussen mineralen in de bodem verdwijnen. Dit zijn meestal de bloeiende planten die we graag in bloemenweides zien. Met het te veel aan voedingsstoffen verdwijnt een groot deel van de biodiversiteit aan planten. Om dit proces te keren kun je de grond verschralen. 

Lees meer over verschralen van de bodem

Zuurgraad van de bodem

In boeken en tijdschriften lees je vaak over de pH, de zuurgraad van de bodem. Deze zuurgraad wordt geregeld door het kalkgehalte in de bodem. De pH zorgt voor het evenwicht tussen voedingstoffen voor planten in de bodem d.m.v. chemische processen. Is de pH te laag dan komen er meer sporenelementen, zware metalen en fosfaat e.d. in het bodemvocht voor. Bij een te hoge pH, dus bij aanwezigheid van veel kalk, kan juist gebrek aan mangaan, ijzer, borium, zink en koper optreden. Voor het goed functioneren van het bodemleven moet de pH zeker boven 4,8 liggen.

Lees meer over de zuurgraad van de bodem